Temel Linux Dersleri – 6 – Paket Yönetimi

Merhabalar, Linux yazılarına devam ediyoruz bu yazımızda paket yönetimi ve paket & program yükleme konusuna bakacağız. Bu yazımıza geçmeden önce bir önceki yazımızı okuyup buraya gelmenizi tavsiye ederiz.

Temel Linux Dersleri – 5 Dosya izinleri

Package Management :

Linux işletim sistemini Desktop olarak veya Server amaçlı kullansakta çoğu zaman bir program veya paket yükleyeceğimiz zaman bunu terminal aracılığıyla yaparız.

Bunun sebebi terminali açıp komutu çalıştırmanın daha hızlı olmasından kaynaklı olabilir. Server olarak kullandığımız makinalarda, belirli bir GUI olmadığı için bu işlemi terminalden yapmakta mecburuz. Ancak Linux işletim sistemimizi masaüstü olarak kullanıyorsa istersek indireceğimiz uygulamayı web tarayıcımız aracılığıyla aratıp uygun linux sürümünü bularak bilgisayarımıza indirebiliriz.

Bu yazımızda uygulamalarımızı kurarken terminal üzerinden işlemlerimizi gerçekleştireceğiz.

Linux işletim sisteminin farklı distro’ları vardır Örneğin Red Hat, Ubuntu, Linux Mint, Oracle Linux, vs.

Bu işletim sistemleri temel olarak linux çekirdeklerini kullansada belirli özellikleriyle birbirinden farkları vardır ancak şuan bu konuya derinlemesine girmeden konumuzla ilgili olan kısıma bakacağız.

Linux işetim sistemlerinde paket & program yüklemek için birden fazla yükleme aracı vardır. Her sürümde hazır olarak yüklü gelen paket yükleme komutları vardır.

Örneğin, Red Hat ile hazır gelen rpm. Ubuntu, Mint gibi sürümlerde hazır gelen apt . Oracle linux ile gelen yum vs vs

Bu paket yükleyiciler işletim sistemi kurulduğunda hazır gelir, ancak istersek bir başka paket yükleyicisi daha kurup onun üzerinden indirmelerimizi yapabiliriz.

Küçük bir örnek deneyelim ve yapıyı anlamaya çalışalım.

İşletim sistemimize mysql-server indirmek istediğimizi varsayalım ve bunu terminal üzerinden gerçekleştirmeyi deneyelim.

Örneklerimi Oracle linux üzerinde yaptığım için şuan yum (Yellowdog Updater Modified) komutunu kullanıyorum. Bu komutun birden fazla parametresi ve kullanımı var ancak en temel olarak bir yükleme yapmak istediğimizde,

yum install paket_adı

yum install mysql-server

y veya n komutlarını bekliyor. İndirelim veya indirmeyelim !

Şimdi burada önemli olan indirdiğimiz uygulamalardan çok bu sistemin nasıl çalıştığı. Çünkü her zaman indirmek istediklerimizi bu kadar çabuk indiremeyebiliriz.

Peki bu mysql-server veya filezilla, Chrome vs bu programlar nasıl iniyor.

yum paket yöneticisi işletim sistemi kurulduğunda /etc altında kendi konfigürasyon dosyasını ve bir repository(repo) dizinini kurar.

Konfigürasyon dosyası aslında repo dizinini işaret eder. Peki repo dizini ne yapar? En alttan üste gidelim, biz

yum install mysql-server yazdığımızda. paket yöneticisi ilk şu adreslere baktı,

public_ol6_UEKR4

public_ol6_addons

public_ol6_latest

Ardından daha fazla repo aramadan indirme işlemlerine başlamak için hazırlandı.

mysql-server paketi ve onunla birlikte yüklenecek gerekli paketler public_ol6_latest repo’sunda bulunda.

Yani bu indirme işlemini yaparken yum bu repodan yararlanacak. Peki repo nerde ?

Hemen /etc altına gidelim ve cd yum yazıp Tab tuşuna iki kere hızlıca basalım.

/etc altında yum ile ilgili 3 dosyamız var. İlk önce yum.conf dosyasını inceleyelim.

cat /etc/yum.conf

Dosyanın içine baktığımızda, çeşitli konfigürasyonlar ve verilmiş parametreler var. Ancak şuan için önemli olan alt kısımda olan

#PUT YOUR REPOS HERE OR IN separate files named file.repo

#in  /etc/yum.repos.d

Kendi repolarımızı oluşturup bu dosya içine koyup gerekli konfigürasyonları yaparsak, indireceğimiz programlar bu repoyu kullanmaya başlar.

Gelin bu dosyanın içinde ne var şimdi ona bakalım

cd /etc/yum.repos.d

cat  public-yum-ol6.repo 

Resimde görüldüğü gibi Oracle’ın repolarını kullanarak indirme işlemlerimizi yapıyoruz. Az önce mysql-server indirirken bize repo adresini söylemişti hatırlarsanız.

public_ol6_latest

Gelin bu reponun gösterdiği URL adresini kopyalayıp web tarayıcımıza yapıştıralım.

http://yum.oracle.com/repo/OracleLinux/OL6/latest/

Oracle işletim sistemi sürümüne göre iki farklı directory yapmış. x86 olana bakalım.

Alfabetik olarak m harfine geldiğimde mysql ile ilgili birçok paket, program vs olduğunu görüyoruz.

Biz yum install mysql-server komutunu çalıştırdığımızda paket yöneticisi ilk önce config dosyasından repo dizinine gidiyor daha sonra repo dizininde belirtilen url adreslerde(sunucu) mysql-server ile ilgili dosyaları aramaya başlıyor, bulduğunda indirmek için izin istiyor.

Hepsi bu !

Bu örnekte ben yum paket yöneticisini kullandım ancak farklı bir paket yöneticisi de aynı düzenle işliyor. İstersek kendimiz bir repo oluşturup repoda vereceğimiz URL (Sunucu domain’i)’e istediğimiz paket ve programları yükler daha sonra kendi sunucumuzdan indirme yükleme işlemlerini yapabiliriz.

Bir sonraki yazımızda görüşmek üzere..