Merhaba Arkadaşlar,
Bu yazımda Veritabanı Kavramı ve İlişkisel Veritabanı Yönetim Sistemlerini anlatıyor olacağım.
Veri ve Bilgi
Veri ve bilgi kelimeleri çoğu kimse tarafından aynı olarak bilinsede aslında aynı şeyler değildir.
İngilizcede data olarak bilinen kayda değer fakat anlam kazanmamış ham gerçeklere Veri denir.
Bilgi ise ingilizcede information olarak bilinir ve işlenerek anlam kazanan verilere denir. Veritabanının hammaddesini veriler oluşturur. Veritabanı kullanan kurumların karar verme süreçlerinde çok önemli rol oynayan bilgiler ise verinin doğru, ilgili ve zamanında işlenmesi sonucu oluşur. Bu yüzden veritabanlarının büyük kısmını veriler oluştururken bunlardan elde edilen verilerde yine Veritabanlarında tutulmaktadır.
Veritabanı Kavramı ve İlişkisel Veritabanı Yönetim Sistemleri
Veritabanı, ilişkisel verilerin diğer bir ifadeyle birbiriyle bağlantılı olan verilerin biraraya gelerek oluşturduğu fiziksel veriler bütünüdür. Veritabanları gün geçtikçe çok hızlı büyüyen bir yapıya sahiptir. 1970 li yıllarda Gigabyte büyüklüğünde veriler belkide hayal iken günümüzde Terabyte hatta Petabyte Veritabanlarına hemen her kurum sahip durumdadır. Önümüzdeki yıllarda artık petabyte (1024 terabyte), exabyte, zettabyte ve belkide yottabyte( 2 üzeri 80 ) boyutlarında olacaktır. Kurumların hazinesi konumunda yer alan Veritabanlarının yönetilmesi için Veritabanı Yönetim Sistemleri adlı yazılımlar bulunmaktadır.
Veritabanı yönetim sistemleri, veritabanlarının oluşturulması, silinmesi, kullanıcılardan gelen Veri ekleme, silme, güncelleme gibi operasyonel işlemlerin tutarlı ve güvenli bir şekilde yapılmasını sağlayan yazılıma denir.
Ör: Kütüphaneye giden bir öğrenci aradığı bir kitabı bulup almak istemektedir. Kütüphanede 1000-10.000 arası farklı kategorilerde ve çoğunlukla birbirinden bağımsız kitaplar yer aldığını düşünelim. Eğer bu kitaplar bir Mantığa göre dizilmezse Raflara Kitap aramaya gelen Şahıs Muhtemelen Aradığı kitabı Günlerce aradıktan sonra eğer aramaktan vazgeçmemişse ancak bulabilir.
Bu ise gerçek hayatta gerçekleşmesi mümkün olmayan ve istenmeyen bir durumdur. İşte bu yüzden Kütüphanelerde Farklı mantıkla birçok aramayı kolaylaştıracak Metotlar vardır. Örneğin: Alfabetik sıraya göre kitapları sıralamak. Bu şekilde Kişi bir kitap ararken diğer amatör metotlarla kıyaslanamayacak derecede kısa sürede istediği kitabı elde edecektir.
Sürekli kullandığımız 300 den fazla uçağa ve binden fazla şehire uçan Türk hava yollarını düşünelim. Milyonlarca yolcu bu uçak ve şehirlerden birisini hatta belli saatleri seçmektedirler. Burada bir Veritabanı yönetim sistemi olmazsa hangi yolcunun hangi uçağa hangi şehire ve hatta hangi koltukla uçacağını tutan bir düzen olmazsa Havaalanlarında tam bir kaos ortamı ortaya çıkmaz mıydı ?
Yukarıdaki senaryoyu anlatmamın temel nedeni Veritabanı ve Veritabanı yönetim sistemlerine duyulan ihtiyacın temel sebebleri arasındadır. Buradan da anlaşılabileceği üzere Veritabanı yönetim sistemi ve Veritabanı gelişen dünyada artan bilgi teknolojileri arasında yerini her zaman olmazsa olmaz bir şekilde koruyacaktır.
İşte Gerçek Yaşamda Veritabanının Kullanıldığı Yerler
Havayolları: Rezervasyonlar ve Bilet Satışı
Bankalar: Bankacılık işlem ve hareketleri
Sigortalar: Sigortacılık işlem ve hareketleri
Hastaneler: Hasta kayıt ve Randevu sistemleri
Üniversiteler: Öğrenci Takip sistemi ve Not girişleri
Online Satış: Müşteri ve Ürün bilgileri
Çevrimiçi Perakendiciliği: Sipariş Kayıtları ve sonuçları
İnsan Kaynakları: Çalışan Profilleri ve Maaşları
Üretim: Stoklar ve üretilen ürünlerin takibi
Veritabanı yönetim sistemleri olmazsa olmaz dedik şimdi kısaca Veritabanı yönetim sistemlerinin En temel Faydaları nelerdir onlara bakalım.
Veri tutarlılığı ( Data Consistency ) : Orijinal verinin birden fazla kullanıcının erişimi durumunda kullanıcılara Verinin en güncel durumunu yansıtması. Ör: Uçak bileti almak üzere internet üzerinden havayolu şirketinin internet sayfasından yer durumuna bakıyorsunuz ve kontenjan olduğunu görerekten bileti alıyorsunuz tam da o anda bir başkası da aynı sistemde sizin yaptığınız işlemin aynısını yaparken sizden 1-2 saniye önce davrandı ve bileti ilk o aldı. Bu durumda eğer Veritabanı Yönetim Sistemi olmazsa yeni bir müşteri kontenjanın varlığına binaen o bileti alacaktır. Buda verinin tutarsızlığına neden olacaktır. Bundan dolayıdır ki Veritabanı Yönetim Sistemleri birden çok kullanıcının bağlandığı sistemlerde Veri tutarlılığını garanti etmektedir.
Veri Tekrarı ( Data Redundancy ) : Birçok kişinin kullandığı ortak bir veri havuzunun tek bir yerden yönetilmesini sağlar. Aksi durumda herkeste bulunacak veri havuzunda çok sayıda tekrarlamalar olabileceği gibi Verinin tutarlılığı da sağlanamayacaktır.
Veriye Eşzamanlı Erişim ( Data Concurrency ) : Bu şekilde Veritabanı yönetim sistemi birden çok kullanıcının aynı veriye erişimini tutarlı bir şekilde sağlamaktadır. Aksi takdirde eski yöntemle dosya yöntemi kullanılmış olsaydı aynı veriye kullanıcılar sırayla erişim yapacaktı.
Verinin bütünlüğü ( Data Integrity ): Bu yöntemde sistemdeki bir kullanıcı silindiği zaman ona ait tüm veriler silinmelidir.
Veri Güvenliği ( Data Security ): Verinin istenmedik bir şekilde yok olmasını ve bozulmasını önler. Ayrıca kullanıcılara sadece izinli olduğu şemalara yada tablolarda erişimini sağlayarak Güvenliği ortaya koyar.
Veri Bağımsızlığı ( Data Independence ): Veritabanın da saklanan verinin yapısı her ne olursa olsun önemli değildir Veritabanı yönetim sistemi bu durumu kendisi çözer.
Veritabanı yönetim sistemlerinin faydalarından bahsettik peki dünya üzerinde kullanılan Veritabanı yönetim sistemleri nelerdir ? Liste Aşağıdaki gibidir En önemli ve en çok kullanılandan en az kullanılana doğru listelenmiştir.
Oracle : Dünya üzerindeki VTYS pazarının büyük kısmına sahip en popüler Veritabanı Yönetim Sistemidir.
SQL Server : Microsoft ürünü olan bu Yazılım Pazara hakimiyetini son yıllarda artırmakta ve pastadaki dilimini artırmaktadır.
MySQL : Dünya çapında en çok kullanılan Açık Kaynak VTYS dir. Yeni sahibi Oracle dır. Ayrıca Facebook gibi Dünya çapındaki Sosyal Paylaşım sitesi de bu Veritabanı yönetim sistemini kullanmaktadır.
Sybase : Son yıllarda kullanımı artan bir Veritabanı yönetim sistemidir.
DB2 : IBM ürünü olan bu VTYS de çokça kullanılan bir üründür.
PostgreSQL : Son yıllarda popülerliği hızla artan açık kaynak kodlu ve ücretsiz olan PostreSQL, eğer bu şekilde 3-5 yıl daha devam ederse geleceğin veritabanı yönetim sistemi olabilir.
Aşağıda yapılan son araştırmalara göre VTYS lerin popülerliliği ve sırası verilmektedir.
Bugün kullanılan bir çok Veritabanı yönetim sistemlerinin bir çoğu Relational Database Management System ( RDBMS ) ilişkisel Veritabanı yönetim sistemidir (VTYS). İlişkisel Veritabanı yönetim sistemlerinde veriler satır ve sütunlardan oluşan tablo dediğimiz yapılarda tutulur. Veritabanları içerisindede birbiriyle bağlantılı olan yüzlerce tablolar bulunur. İlişkisel veritabanı yönetim sistemlerinde tablolar arasındaki ilişki ortak kolonlar üzerinden kurulur.
Aşağıdaki resimde bir Verimerkezinde bulunan Database Server, Server, Virtual Machine, Rack,Load balancer, Database, Application ve User envanterini tutan tablolar ve bunların birbirleriyle olan ilişkileri gösterilmiştir.
